Program dla sygnalistów

Konkurencja na rynku podnosi efektywność gospodarki, co daje efekt w postaci niższych cen i większej innowacyjności. Przynosi korzyści konsumentom i uczciwym przedsiębiorcom. Dzięki konkurencji firmy oferują większy wybór produktów, po niższych cenach. Działalność UOKiK służy między innymi wykrywaniu niedozwolonych porozumień, które ograniczają konkurencję i przynoszą w ten sposób szkody zarówno konsumentom, jak i całym gałęziom gospodarki. Najcięższą formą naruszenia prawa konkurencji są kartele – porozumienia między konkurentami, polegające m.in. na ustalaniu cen, terytorialnym podziale rynku czy alokacji klientów.

Porozumienia, a w szczególności kartele, są jednak bardzo trudne do wykrycia ze względu na ich tajny charakter i działania przedsiębiorców mające na celu ukrycie uzgodnień. W związku z tym, Urząd bardzo liczy na sygnalistów, którzy mogą dostarczyć cennych informacji o sekretnych ustaleniach.

Kim jest sygnalista?

Sygnalista to osoba, która posiada informacje niedostępne publicznie, które mogą zostać użyte w celu wykrycia naruszenia prawa. Może nim zostać pracownik lub były pracownik, który wie, że jego pracodawca zawarł zmowę z innym przedsiębiorcą lub przedstawiciel handlowy dyscyplinowany w celu realizowania uzgodnień o podziale terytorialnym rynku.

Jeżeli jesteś osobą zarządzającą w firmie, która jest członkiem kartelu, rozważ złożenie wniosku leniency. Może się bowiem okazać, że w przypadku, gdy przedstawione informacje doprowadzą do wszczęcia postępowania antymonopolowego, osobom tym może zostać postawiony zarzut naruszenia zakazu porozumień ograniczających konkurencję, a w razie stwierdzenia tej praktyki może zostać nałożona na nie kara pieniężna. Wówczas korzystniejsze jest kontaktowanie się z UOKiK w ramach programu łagodzenia kar, a nie na zasadach przewidzianych dla sygnalistów.

Jaki rodzaj informacji jest cenny dla Urzędu?

Szczególnie cenne będą firmowe informacje wewnętrzne o podjętych ustaleniach (np. notatki, sprawozdania ze spotkań), odbytych lub planowanych spotkaniach (dane z kalendarzy) lub korespondencja (e-mailowa, pocztą tradycyjną, za pomocą internetowych komunikatorów, smsy) i inne dokumenty zawierające dane wskazujące na podjęcie antykonkurencyjnych uzgodnień. Już sama informacja o sposobie funkcjonowania kartelu czy wskazówki gdzie i jakich dowodów naruszenia można szukać u danego przedsiębiorcy jest dla nas bardzo cenna.

Jak możesz pomóc?

Gwarancja anonimowości

Jeżeli chcesz podać informacje na temat zmowy, ale boisz się odwetu lub negatywnych konsekwencji – zapewniamy całkowitą anonimowość i bezpieczeństwo Twojego zgłoszenia. Jeżeli sam nie podasz danych, które pozwolą Cię zidentyfikować, nie ma możliwości, aby ktokolwiek odkrył Twoją tożsamość.

Połączenie jest szyfrowane i zabezpieczone hasłem.

Jakie praktyki można zgłaszać?

Przede wszystkim zależy nam na informacjach o nielegalnych zmowach – porozumieniach konkurentów, np. producenta z producentem lub sprzedawcy ze sprzedawcą, a także na informacjach o porozumieniach pionowych – zawartych np. między producentem i sprzedawcą. Można też informować Urząd o nadużywaniu pozycji dominującej np. przez monopolistę.

Niedozwolone porozumienia mogą polegać na:

• ustalaniu cen,
• ustalaniu wielkości produkcji,
• podziale rynku:
  • terytorialnym – np. poprzez ustalenie, że jeden przedsiębiorca będzie zaopatrywał klientów jedynie w zachodniej, a drugi we wschodniej części Polski,
  • podmiotowym  – wg. kryterium grup klientów, np. poprzez ustalenie że jeden przedsiębiorca będzie obsługiwał jedynie „dużych”, a drugi „małych” odbiorców usług,
  • produktowym – np. poprzez przypisanie do poszczególnych uczestników porozumienia sprzedaży określonych produktów i zobowiązanie do rezygnacji ze sprzedaży produktów przypisanym innym uczestnikom – przykładem może być uzgodnienie, że jeden przedsiębiorca sprzedaje jedynie ziemniaki, a drugi buraki,
  • innym podziale rynków zbytu lub zakupu,
• zmowach przetargowych.

Jeżeli Twoja sprawa dotyczy:

• Konsumenckiej sprawy indywidualnej związanej z np. zakupami (nieuczciwy sprzedawca, nieuznana reklamacja i in.) – zadzwoń po poradę na Infolinię Konsumencką 801 440 220 lub 22 290 89 16 lub udaj się do Miejskiego lub Powiatowego Rzecznika Konsumentów https://www.uokik.gov.pl/rzecznicy.php https://www.uokik.gov.pl/pomoc.php
• Sporu między przedsiębiorcami (np. czynów nieuczciwej konkurencji, gdy praktyki przedsiębiorcy naruszają interes innego przedsiębiorcy przez działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami – m.in. poprzez stosowanie wprowadzającego w błąd oznaczenia przedsiębiorstwa, towarów lub usług, naśladownictwo produktów, utrudnianie dostępu do rynku, stosowanie nieuczciwej reklamy) – możesz wnieść sprawę do sądu powszechnego
• Złożenia imiennego zawiadomienia dotyczącego nadużywania pozycji dominującej, porozumienia ograniczającego konkurencję lub zmowy przetargowej – skorzystaj ze wzoru dostępnego na https://konkurencja.uokik.gov.pl/zglos-naruszenie/
• Naruszenia zbiorowych interesów konsumentów – dowiedz się jak to zrobić https://www.uokik.gov.pl/faq_zagadnienia_ogolne.php#faq1197
• Paliwa złej jakości – skorzystaj z formularza
• Wniosku o odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej lub jej obniżenie (program leniency) – skorzystaj ze wzoru dostępnego na https://konkurencja.uokik.gov.pl/program-lagodzenia-kar/
• Spraw korupcyjnych związanych z przetargami – skontaktuj się z prokuraturą lub z Centralnym Biurem Antykorupcyjnym.