Naruszenia prawa konkurencji
Porozumienia ograniczające konkurencję
Zmowy rynkowe to jakiekolwiek uzgodnienia między przedsiębiorcami, których celem lub skutkiem jest eliminowanie, ograniczenie lub zniekształcenie konkurencji. Są to:
- porozumienia pomiędzy konkurentami, czyli przedsiębiorcami działającymi na tym samym szczeblu obrotu, np. producent – producent, dystrybutor – dystrybutor,
- porozumienia pomiędzy przedsiębiorcami działającymi na różnych szczeblach obrotu, np. producent – sprzedawca, dostawca – dystrybutor.
Przykłady
- zmowy cenowe – wspólne ustalanie cen, np. towary nie będą sprzedawane poniżej określonej ceny lub pewne produkty nie będą przeceniane,
- podział rynku lub grup konsumentów – np. ustalenie, że jeden przedsiębiorca będzie zaopatrywał konsumentów jedynie w zachodniej, a drugi we wschodniej części Polski (podział terytorialny), lub uzgodnienie, że jeden przedsiębiorca będzie obsługiwał jedynie „dużych”, a drugi „małych” odbiorców usług (podział podmiotowy),
- zmowy kontyngentowe – wspólne ustalanie wielkości produkcji lub sprzedaży,
- zmowy przetargowe – np. uzgodnienie między przedsiębiorcami przystępującymi do przetargu, że któryś z nich zrezygnuje lub pozwoli wygrać przetarg innemu przedsiębiorcy.
Formy uzgodnień to m.in.:
- formalne – umowy pisemne,
- „umowy dżentelmeńskie” (ustne, nieformalne),
- wymiana informacji wrażliwych z punktu widzenia uczciwej konkurencji (np. poufne dane o stosowanej polityce cenowej),
- jednostronne przekazywanie konkurentom informacji wrażliwych.
Nielegalne porozumienie mogą zawrzeć reprezentanci przedsiębiorcy (np. członkowie zarządu spółki) lub jego pracownicy (nawet bez wiedzy osób zarządzających). Kary za to grożą zarówno przedsiębiorcy, jak i osobom zarządzającym.
Nadużywanie pozycji dominującej
Istotą nadużywania pozycji dominującej jest zakłócanie konkurencji na rynku przez podmiot posiadający znaczną siłę rynkową. Dzięki niej może on działać w znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów.
W prawie konkurencji istnieje domniemanie, że jeśli udział przedsiębiorcy w rynku właściwym przekracza 40%, to ma on pozycję dominującą.
Przykłady
- narzucanie nieuczciwych cen (np. nadmiernie wygórowanych lub rażąco niskich),
- ograniczanie produkcji (np. wycofanie określonego produktu lub gamy produktów z produkcji w celu sztucznego zawyżenia cen),
- zawieranie umów (transakcji) wiązanych,
- przeciwdziałanie warunkom niezbędnym do powstania lub rozwoju konkurencji (np. ustalanie cen zaniżonych w celu eliminacji konkurencji).
Samo posiadanie pozycji dominującej lub podejmowanie działań zmierzających do jej uzyskania nie jest zakazane. Zabronione jest jej nadużywanie.
Przedsiębiorca może mieć pozycję dominującą na rynku, ale nie w stosunku do konkretnego podmiotu w dwustronnych relacjach handlowych. Nawet jeśli kontrahent jest ekonomicznie słabszą stroną umowy, nie można automatycznie przyjąć, że strona silniejsza posiada pozycję dominującą.
